CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki najczęściej regularnie kuliste lub owalne. Wielkość owocników 1-4 cm. Zewnętrzna warstwa perydium za młodu biała, potem szarawa. Powierzchnia perydium gładka, matowa. Perydium trwałe, sprężyste, trudno oddziela się od gleby, również w starszych owocnikach. U podstawy owocnikach charakterystyczna zawiązka grzybniowa z której wyrastają rozległe, chaotycznie splątane wiązki białej grzybni. Gleba młodych owocników biało-seledynowa potem szaro-zielona, szaro-niebieska, w stadium pełnej dojrzałości wyraźnie zielonkawa, niebieskawa lub prezentująca zakres barw przejściowych pomiędzy kolorem niebieskim i zielonym. Gleba na przekroju labiryntowata, komory hymenialne nieregularne, zróżnicowane w kształcie i wielkości, bardzo długo pełne. W glebie, najczęściej w środku owocnika tworzy się płonna kolumella. Kolumella często rozległa, rozlana, przerastająca cały owocnik. Konsystencja owocników chrząstkowata, jędrna. Zapach świeżych owocników nieznaczny przyjemny, owocowy. Brak wyraźnego smaku.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki H.calcareum
|
Perydium jednowarstwowe 300-600 μm grubości, plektenchymatyczne. Zbudowane ze splecionych strzępek o mniej więcej równoległym, do powierzchni owocnika, przebiegu. Strzępki cienkościenne, niekiedy nieznacznie inkrustowane, hialinowe lub lekko zabarwione na bladożółto. Strzępki o średnicy 2-6 μm, bez elementów rozdętych. Zarodniki za młodu hialinowe, potem bladozielonkawe w owocnikach dojrzałych. Zarodniki wydłużone, lancetowate o średniej wielkości 12-16 x 4-6 μm, Q=2,4-3,1 Qm=2,7 z krótkimi nieznacznymi wyrostkami sterygmalnymi (apiculus) i słabo zaznaczonym wyrostkiem szczytowym (apex). Na konturze zarodników można zaobserwować delikatne fałdy cienkiego, hialinowego perysporium, ściśle przylegającego do zarodnika. Podstawki bezbarwne, cienkościenne, najczęściej 2-4 zarodnikowe.
|
SIEDLISKO
|
Hysterangium calcareum rośnie wyłącznie w lasach liściastych i jest mikoryzowo związany z Fagus sylvatica. Preferuje gleby rędzinowe o dużej zawartości węglanu wapnia. W Polsce zlokalizowany na jednym stanowisku na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Owocniki zlokalizowano na słonecznym południowym stoku porośniętym młodą buczyną. Wyrasta płytko, tuż pod warstwą liściastej ściółki, a czasem nawet w samej ściółce. Zawsze w licznych grupach. Dojrzałe owocniki można zbierać od lipca do listopada. |
WYSTĘPOWANIE
|
W chwili zlokalizowania pierwszego stanowiska nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku w Polsce. W Europie znajdowany bardzo rzadko. Szerzej znany z Niemiec, Włoch i Francji.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF26, Ogrodzieniec k. Zawiercia, Październik 2009
|
UWAGI
|
Makroskopowo Hysterangium calcareum jest bardzo trudny do odróżnienia od innych gatunków w obrębie rodzaju. Wśród podobnych gatunków wyróżnia go jednowarstwowe, plektenchymatyczne perydium bez segmentów rozdymających się w struktury komórkowe, rozmiar zarodników, oraz bardzo obfita, biała grzybnia, gęsto oplatająca owocniki.
Perydium świeżych owocników reaguje na spirytus 90% i zabarwia się na krótki czas na kolor ciemnofioletowy.
Odkrywca tego gatunku Rudolph Hesse, uznał go za gatunek jadalny – choć o niewielkiej wartości kulinarnej (Hesse 1890). |
